Raz na jakiś czas lubię pojechać gdzieś w Polskę (lub w świat) śladem książki, jej bohatera czy filmu. To niesamowite uczucie, gdy literatura, historia i podróże znajdują wspólny mianownik. Tak było podczas mojej ostatniej wyprawy w góry. Odwiedzałam Rudawy Janowickie i Kolorowe Jeziorka, a przy okazji udało mi dotrzeć do nieistniejącego miasta. Miedzianka, bo o niej mowa,  to dawna górnicza osada, słynąca z wydobycia uranu. Mająca prawa miejskie, liczne zabudowania i przemysł. Jak jest teraz?

Miedzianka. Historia znikania. Filip Springer

Jakiś czas temu pisałam o książce Filipa Springera Miedzianka. Historia znikania. Jak mnie ta książka wciągnęła! Mnóstwo w niej było bohaterów, szczegółów, ale pochłonęłam ją z apetytem. Jeszcze bardziej ucieszyłam się, jak sprawdziłam na mapie, że będę w okolicy tej właśnie Miedzianki! Będę mogła na żywo zobaczyć krzyż z napisem memento i miejsca, gdzie był słynny browar, rynek, kamieniczki. Tak naprawdę byłam ciekawa, co tam zostało. Takie poszukiwanie resztek historii jest dla mnie jak najlepsza gra. Nawet jakiś przypadkowy krzyż w lesie czy drzewo owocowe pośrodku pola już dają mojej wyobraźni pole do popisu.

MIEDZIANKA gdzie to jest?

Dzisiejsza Miedzianka, to wieś licząca zaledwie kilkadziesiąt osób. Znajduje się w województwie dolnośląskim, powiecie jeleniogórskim. To okolice miejscowości Janowice Wielkie (tak nazywa się też gmina). Chcąc odwiedzić tą wieś przy okazji wypadu w góry szukajcie na mapie Sudetów. Dokładnie są to Sudety Zachodnie, pasmo Rudawy Janowickie. Jadąc autem z Wrocławia należy kierować się na Jelenią Górę. Z kolei pociągiem można dojechać do samych Janowic Wielkich. Trzeba wsiąść w pociąg jadącym do Szklarskiej Poręby.

HISTORIA MIEDZIANKI W PIGUŁCE

Dla tych, którzy nie wiedzą, czym jest Miedzianka linkuję TUTAJ moją recenzję książki Filipa Springera. Książka ta tłumaczy wszystko. Jeśli ktoś nie czytał, przedstawiam szybki skrót wydarzeń. Miedzianka to dawne niemieckie miasto, które istniało już od wczesnego średniowiecza. W pierwszej połowie XII w. odkryto w okolicy zwanej Miedzianą Góra rudy żelaza. To właśnie górnictwo było przyczyną powstania i upadku Miedzianki. O Kupferberg (bo tak nazywała się wcześniej Miedzianka) zachowało się sporo informacji dzięki proboszczowi Kaufmannowi, który zapisał się w pamięci mieszkańców. Z dawnych dokumentów dowiadujemy się, że było to najwyżej położone miasto w górach. Wydobywano tam żelazo, srebro, miedź, aż w końcu po II wojnie światowej odkryto złowieszczy uran. Jednak zanim do tego doszło Miedzianka prosperowała bardzo dobrze.

ZŁOTE LATA MIEDZIANKI I ZŁOTO MIEDZIANKI

W XV w. powstał w mieście browar, w XVI zaczęto wydobywać miedź. Po wyczerpaniu surowca na moment zrezygnowano z górnictwa. Miasto zaczęło dobrze prosperować w wyniku rozwoju tkactwa i całego przemysłu z tym związanego. Równie dobrze funkcjonował browar. Jednak lata spokoju nie trwały długo. W XVII wieku zaczęto ponownie otwierać stare sztolnie, szyby i żyć z górnictwa. Mimo tego przemysł wydobywczy chylił się ku upadkowi. Trwało to aż na początku XX wieku, kiedy to całkowicie zastąpiła go turystyka. Doceniono położenie miasteczka i klimat, ale także złoto Miedzianki. Nie chodziło jednak o surowiec, a piwo, które zyskało ogromną popularność. Miedzianka stała się to atrakcyjną miejscowością dla wczasowiczów.

LATA WOJNY I WYSIEDLENIA

Lata wojny nie były dla Miedzianki łaskawe. Mimo iż nie ucierpiała znacząco podczas walk, to miasteczko wyglądało jak pobojowisko. Zaczynały się pierwsze zapadania sztolni i pogórnicze dewastacje budynków. Zakończenie II wojny światowej to trudny okres dla rodzimej ludności. Wysiedlono Niemców, a ich miejsce zajęli biedni Polacy ze wschodu, upatrujący w przemysłowym mieście szansy na zarobek. Niestety złoża uranu, które po II wojnie światowej ZSRR i Armia Czerwona w rabunkowy sposób zaczęły eksploatować, przyczyniły się do całkowitego zrujnowania miasta. Budynki były tak zniszczone, że nadawały się tylko do zburzenia. W latach 70-tych ludność przeniesiono do bloków w Jeleniej Górze, a miasto zrównano z ziemią. Dziś po rynku, sklepach czy rzędach kamieniczek nie ma śladu. Zostały tylko pamiątkowe tablice z historycznymi zdjęciami i mur wzdłuż którego ciągnęły się zabudowania.

WSPÓŁCZESNA WIEŚ MIEDZIANKA

Mimo braku licznych, historycznych zabudowań nie można powiedzieć, że w Miedziance nie ma totalnie nic. Zachował się kościół katolicki, jest też kilka współczesnych domów, a od 2015 roku funkcjonuje nowy Browar Miedzianka, który nawiązuje do piwowarskiej tradycji miasta. Idąc w kierunku kościoła, aż trudno uwierzyć, że kiedyś po drugiej stronie ulicy ciągnął się szereg zabudowań. Aktualnie to dzikie polany i drzewa. Wśród których raz po raz można zobaczyć te owocowe, świadczące o bytności ludzi.

BROWAR MIEDZIANKA

Na wjeździe do miasta od strony Janowic Wielkich znajduje się nowoczesna restauracja. To browar rzemieślniczy założony w 2015 roku przez Jarosława Kądziela. Można tam spróbować lokalnych piw, zjeść obiad oraz delektować się widokiem na Rudawski Park Krajobrazowy. Z tarasu restauracji widać również kamienny krzyż z wyrytym napisem memento – jeden z ostatnich zabytków dawanej Miedzianki.

RUDAWSKI PARK KRAJOBRAZOWY

Wybierając się do Miedzianki warto przejść trasę w kierunku Mniszkowa i podziwiać uroki Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Widoki są niesamowite. Całą trasę idzie się na przewyższeniu, a w dole widać cudowne polanki. Tuż przy wyjściu z Miedzianki znajdują się także znaki informacyjne opisujące, co w tym miejscu można było zobaczyć w danej Miedziance. Miłośnicy pieszych wędrówek nie muszą schodzić do Mniszkowa. Można zostać na szlaku i udać się pieszo nad Kolorowe Jeziorka. To niezwykle malownicza trasa przez liczne polany. Idealna na jednodniowy spacer.

PAŁACYK TRZCIŃSKO (DWÓR NAD BOBREM)

Szukając w okolicy noclegu można wybierać wśród wielu ciekawych agroturystyk. Jest też klimatyczne schronisko Szwajcarka. Z kolei miłośnikom antyków powinien spodobać się pałacyk w Trzcińsku. Znajduje się on zaledwie kilometr od dworca PKP w Janowicach Wielkich. To budynek z 1860 roku pełen klimatycznych pomieszczeń i mebli. Ciekawe uzupełnienie wycieczki.